Yılın bu zamanı, tarçın kokusuyla daha mutlu oluyor, kırmızı rengi daha çok sevmeye başlıyoruz. Yeşil ile kırmızının uyumsuzluğu gözümüze batmıyor. Koca bir kış yüzüne bakmayacağımız, tuhaf kazakları gönüllü olarak giyiyoruz. Tüketmemeye özen gösterdiğimiz şekerin, o küçük kurabiyelerin varoluş sebebi olduğunu bilsek de denemeye can atıyoruz. Glütene açtığımız savaşta ateşkes ilan edip her türlüsünü deniyor, kızartma bataklığına bile isteye çekiliyoruz. Alsak nereye koyacağımızı bilmediğimiz biblolar, hangi duvara asacağımızı kestiremediğimiz süsler derken tuhaf bir hale bürünüyoruz. Her sene aynı coşkuyu yaşamak istediğimize göre, yılın bu dönemi sanırım çoğumuza iyi geliyor.
Noel pazarları aynı zamanda bir sokak lezzeti şöleni. Onlarca tezgâh arasında denemek isteyebileceğiniz çok seçenek var. Çocuklar bir tarafa yetişkinlerin bile aklını çelecek vitrinlerin arasında dolaşırken, burnunuza gelen bir koku ile yön değiştiriyorsunuz. Uzun lafın kısası, “yeme deneyimi” bu büyüleyici atmosferin vazgeçilmez bir parçası. Her pazarda yöreye özgü farklı lezzetler bulunsa da Almanya pazarlarında en çok karşınıza çıkabilecek genel tatları toparladım.
Alman Noel Pazarlarının En Meşhur İçecekleri:
Gluhwein:
Kış ayında şarap, ille de şömine ateşiyle bütünleşecek değil. Noel pazarı dediğimiz şey başlı başına soğuğa meydan okumak demek. “Gluhwein” yani tam olarak sıcak şarap dediğimiz içecek tarçın, elma, şeker, karanfil, portakal ve limonun kaynatılıp soğuduktan sonra başka bir yerde ısıtılan şarabın içine eklenerek birlikte biraz da ısınmasıyla elde ediliyor. Seveni çok sevmeyeni de ancak bir Noel pazarı klasiği olduğu gerçeği yadsınamaz.
Eierpunsch:
Özellikle tatlı sevenlerin denemesi gereken bir diğer içki Eierpunsch, yumurta likörü, beyaz şarap, baharat, vanilya, narenciye likörü ve rom ile hazırlanan, üzerine yerleştirilen bol krema ile servis edilen bir tatil içkisi.
Gluhbier:
Sıcak şarap kadar yaygın olmasa da Almanya’da bulabileceğiniz Gluhbier, sıcak şaraba benzer şekilde, baharatlarla, rom ya da brandy ile tatlandırılmış bira bazlı ılık içecek. Almanların bira uzmanlığına güvenin ve tadına bakın.
Kinderpunsch:
Alkol tüketmiyorsanız, bu sıcak şarap alternatifi tam size göre. Tarifi meyve çayları, meyve suyu, narenciye ve baharatlardan oluşan, iç ısıtma garantili bir Noel pazarı içeceği.
Heize Schokolade:
Böyle bir atmosferde eksikliği çok yadırganacak bir içecek sıcak çikolata ve tabi ki o eksikliği hiç hissetmiyoruz. Hazır sıcak çikolata denemeleri ile bu içeceğe küsmüş olanlar, kırk yılda bir canı çekenler, olmasa da olur ama olsa iyi giderciler, işte sıcak çikolata kotanızı doldurmak için şahane bir ortam. Kaçırmayın…
Küçük bir not: Noel pazarlarında içkinizi alırken sizden depozito alırlar. Bardakları geri götürdüğünüz zaman depozitonuzu geri alır, bardakları severseniz kendinize Noel pazarı hatırası olarak saklarsınız.
Biraz Tuzlu Seçenekler:
Kartoffelpuffer:
Derin yağda kızartılmış patates mücveri olarak tanımlayabileceğimiz, yanında elma sosuyla servis edilen bir pazar klasiği olmakla kalmayıp bence Noel pazarları kızartma kategorisinin en lezzetlilerinden biri.
Kartoffellanzen:
Almanlar patatese ne yapıyorlarsa iyi yapıyorlar. Klasik bir patates kızartmasının yerine deneyebileceğiniz bu cipsler, pazarların favorilerinden. Şişe geçirilmiş patatesler, çocukların dikkatinden asla kaçmıyor.
Wurst:
Almanya’nın meşhur sosisleri Noel pazarlarının da vazgeçilmezi. Odun ateşinde pişen sosislerin hem görüntüsüne hem kokusuna karşı koymak zor. Almanya’nın ünlü sosisleri, Noel pazarlarının da en rağbet görenleri olabilir. Klasik bratwurst’tan, weisswurst ve currywurst’a kadar her seçenek var. Üstelik vegan seçeneklerini de bulmak mümkün.
Handbrot:
Orijinal tarifi, içi peynir ve pastırma dolgulu fırında pişen pofidik bir hamur olsa da iç malzemeleri için sunulan farklı seçenekler de var. Peynir ve mantar ikilisi birbirine çok yakışıyor. Fırında piştikten sonra dilimlenip, yoğurt kıvamında bir sosla servis ediliyor. Pişman etmeyecek bir lezzet.
Champignons:
Kocaman tavalarda tereyağı ve sarımsak ile pişen mantarlar, sarımsaklı bir sos ile servis ediliyor. Mantar sevmeyenlerin dahi aklını karıştıracak kadar lezzetli görünüyorlar.
Langos:
Langos’un kökeni Macaristan’a dayansa da ünü sınırları aşıp Alman Noel pazarlarında kendine yer bulmayı başarmış. Anne mutfağından alışkın olduğumuz pişilerin (hamur kızartması), dev halini düşünün. Sade tüketebileceğiniz gibi, üzerine peynir, soğan gibi damak tadınıza göre ürünler ekletebilirsiniz.
Raclette:
Alman pazarlarının bir diğer transferi İsviçre’den. Raclette, bir İsviçre lezzeti olmasına rağmen, Almanya’da da sıkça karşınıza çıkıyor. Peynirin başrolde olduğu bu lezzet, seçeceğiniz başka bir lezzetin üzerine ısıtılmış peynir dökülerek hatta kazılarak hazırlanıyor. Patates en çok tercih edilen altlık. Peynir tüketmeyenlerin kesinlikle uzak durması gereken bir seçenek.
Flammkuchen:
Alman pizzası deyip işin kolayına kaçıyorum. İnce hamur tabanı ve istediğiniz malzeme ile çeşitlendirebileceğiniz tuzlu seçeneklerden biri. Klasik tarif, hamur, krema, peynir, soğan ve et ile hazırlandığını söylese de en azından Noel pazarlarında damak tadınıza göre şekillendirebileceğiniz lezzetlerden bir tanesi. Her zaman bir kurtarıcı gibi. Vejetaryen bir flammkuchen da tercih edebilirsiniz.
Laugenbrezeln (Pretzel):
Özel olarak bir Noel pazarı lezzeti olmasa da hem Almanya’nın hem de Noel pazarlarının olmazsa olmaz lezzetlerinden biri Prtezel. Hem yumuşak hem çıtır, tuz ihtiyacınızı bir anda tamamlayacak Alman simidini denemeden Almanya’dan ayrılmayın.
Mutzenmandeln:
Annelerimizin evinde pişen keçi patilerini hayal edin. Şu küçük mayasız hamur kızartmalarından bahsediyorum. İster sade ister pudra şekeri, isterseniz çikolata sos ile servis edilen bu minik hamur kızartmaları Noel pazarlarındaki favorilerinizden olacak.
ve biraz tatlı…
Schokokuss:
Sıra geldi pazarların çokomelli kısımlarına. Çikolata kaplı marshmallow’lar, belki koca yıl yemeseniz aklınıza gelmeyecek. Görünce çocukluğumuzda yediğimiz Eti Puf ya da Çokomel’i hatırladığımız, nostaljiye meylettiğimiz bu tezgahların önünden geçerken bir taneden bir şey olmaz diyebilirsiniz.
Gebrannte Mandeln:
Kavrulmuş bademin tadına bir de burada bakın. Yılın bu dönemi tarçın, şeker ve vanilyanın kendine yer bulmadığı bir tarif yok gibi. Elinde bir külah kavrulmuş badem ile dolaşan insanları çokça göreceğiniz kesin.
Marones:
Söz külahta servis edilen yemişlerden açılmışken kestaneden bahsetmemek olmaz. Soğuk havaya en çok yakışan lezzetlerden biri, tabi ki pazarların vazgeçilmezlerinden.
Lebkuchen:
Bir yiyecekten çok bir Noel dekoru olarak kodladığımız kışlık kurabiyeler, bir araya geldiği zaman Noel pazarlarının en renkli stantlarını oluşturuyor. Zencefil, tarçın ve farklı baharatlardan hazırlanan hamuru ve şeker hamuruyla süslenen dış yüzeyi, alıp yemekten çok fotoğraf çekip paylaşmalı hissiyatını uyandırıyor. Evet o alıp yemeye kıyamadığımız kartpostal kurabiyelerine Lebkuchen deniyor.
Fruchtspieße:
Tıpkı zencefilli kurabiyeler gibi, yemek yerine bir dekoratif obje gibi, tezgahlarda rengarenk duran üstü çikolata kaplı meyve çubukları bir tuzak gibi sizi bekliyor. Genelde muz ve çileğin ağırlıkta olduğu, farklı aromalı çikolata kaplamalarıyla sunulan çubuklar istisnasız her Noel pazarında karşınıza çıkıyor.
Paradiesapfel:
Çikolata kaplı meyve çubukları varsa muhakkak elma şekeri de vardır. Çünkü paradiesapfel, Alman Noel pazarlarının klasiklerinden biridir. Tıpkı meyve çubukları gibi üstü çikolata kaplı ve hatta şeker hamuru ile süslenmiştir. Yine nostaljiye meyletmek isterseniz ya da çocuklarınızı kendi çocukluk lezzetlerinizle tanıştırmak isterseniz bu tezgahlar tam size göre.
Apfelstrudel:
Elmayla devam ediyorsak, Avusturya, Macaristan ya da Almanya’dan aşina olduğumuz elma, tarçın, ceviz ve hamurun muhteşem birleşimi ile hazırlanan apelstrudel’den bahsetmeden geçmeyelim. Çünkü iyi bir apelstrudel asla pişman etmez. İsterseniz üzerine vanilya kreması da ekleyebilirsiniz.
Marzipan:
Şeker ve öğütülmüş bademden hazırlanan badem ezmesinin kökeni Arap ya da Fars kültüründen gelse de Avrupa yolculuğu bizim coğrafya üzerinden gerçekleşmiş. Noel pazarlarında ve Avrupa şekerleme dünyasında kendine çok iyi bir yer edinmiş.
Crepes & Waffles:
Almanya’ya özgü olmayan bu ikili de hem tanıdık, bildik lezzetler hem de her pazarda bulunması sebebiyle kolay ulaşılabilirler. Kokuları ve dev Nutella kavanozları ile kendilerini hemen belli ediyorlar.
Noel pazarlarının coşkusu bu lezzetlerle taçlanır diyorum. Yiyerek gezdiğiniz, enerjinizin hiç düşmediği, yeni yıl heyecanını bu güzel ortamlarda yaşayabileceğiniz bir Kasım ve Aralık ayı olsun.
Keyifli seyahatler
Meltem
